Focus on the (original) game

Het was natuurlijk ook niet vol te houden. Tenminste niet voor iemand zoals ik. Te nieuwsgierig, te veel prikkels, te veel leuke dingen, te weinig focus op eerder voorgenomen zaken. Een vloek en een zegen. En dus waren er vanaf begin februari geen Donna’s van de Dag meer, althans niet dagelijks. Zo nu en dan komt er nog een voorbij. Net als deze blog. Ik beloof niks, zeker niet aan mezelf, maar ik kom veel leuk historisch nieuws over vrouwen tegen. Niet alleen over Parkstad Prima Donna’s, maar breder.

Zo las ik gisteren het boek Het paradijs van de arbeider. Tuindorpen en tuinsteden (Museum Het Schip, Amsterdam 2024), geschreven door Ton Heijdra en Alice Roegholt. Het is het begeleidende werk bij de gelijknamige tentoonstelling (nog te zien tot en met 27 oktober 2025). Voor woningen is grond nodig en naar aanleiding van de ongelijke bezitsverhoudingen schreef de politiek econoom Henry George (1839-1897) in 1879 het spraakmakende en invloedrijke boek Progress and Poverty, waarin hij betoogde dat de grond van de gemeenschap was en niet van individuen die er winst mee maakten.

Zo’n 25 jaar later, in 1904, werd een gelijknamig spel gepatenteerd dat de spelers aan het denken wilde zetten over de kloof tussen arm en rijk, tussen de bezittende klasse en de niet-bezittende. Het ging over huurder en verhuurders en werd ook wel The Landlord’s Game genoemd. In Engeland werd het onder de veelzeggende titel Bre'r Fox en Bre'r Rabbit. Het spel werd in 1910 voor het eerst in productie genomen. Toen waren er al tal van zelfgemaakte exemplaren in omloop onder met name studenten en Quacker-gemeenschappen. In de jaren dertig werd dit spel omgevormd tot het wereldberoemde Monòpoly, ofwel monopolie zoals we in Nederland zeggen.

De bedenker van het spel Progress and Poverty, en daarmee indirect van Monòpoly, was de uit de Quacker-gemeenschap van Virginia afkomstige feministe en uitvindster Elisabeth Magie (1866-1948). Over de introductie van haar spel zei Elisabeth: 'Ik hoop dat mannen en vrouwen heel snel begrijpen dat hun armoede voortkomt uit het feit dat Carnegie en Rockefeller meer geld hebben dan ze kunnen uitgeven. "Haar biografe Mary Pilon verwoordde het als: "Haar doel was om het kwaad te tonen van het vergroten van kapitaal ten koste van anderen."

Een actuele boodschap in een tijd waarin veel gewone mensen niet meer rond kunnen komen, maar ook door de bomen het bos niet meer zien en zij hun (beperkte) politiek invloed, het stem- en demonstratierecht, daardoor gebruiken om net die partijen aan de macht te helpen die nauwe banden onderhouden met de grootverdieners in de wereld. Daarmee schieten ze zich in hun eigen voet.

Vandaag de dag zijn er ook vrouwen als Elisabeth Magie die daar iets aan willen doen. Maar daarover misschien een andere keer.

Gebruikte bronnen:

Heijdra, Ton en Alice Roegholt. Het paradijs van de arbeider. Tuindorpen en tuinsteden (Museum Het Schip, Amsterdam 2024) 26.

https://en.wikipedia.org/wiki/Progress_and_Poverty (geraadpleegd op 27 feb. 2025)

https://nl.wikipedia.org/wiki/Elizabeth_Magie (geraadpleegd op 27 feb. 2025)